In die dae van die Groot Terug Trek

Dit was 1833 toe Louis Tregardt n nuwe tendens in Suider Afrika begin het. Kort op sy hakke volg Hans van Rensburg, Hendrik Potgieter, Gerrit Maritz, Piet Retief en Piet Uys. Teen 1836 is die Groot Trek in volle swang en Suider-Afrika maak by wyse van spreke vir die eerste keer kennis met vlugtelinge. 

Hierdie vlugtelinge vermag inderdaad baie. Drie Boere Republieke word suksesvol gestig by name Transvaal, Natal en die Oranje Vrystaat. Vir ‘n hele rukkie is die doelwit bereik om onder die walglike juk van Britse kolonialisme uit te beweeg en Boere onafhanklikheid te bewerkstellig. Nou ja, die res is polities en ideologies belaaide, dog bekende geskiedenis … tot nou toe!

In 2012 verwys Helen Zille na die geweldige invloei van jeugdiges van die Oos-Kaap na die Wes-Kaap as “educational refugees” weens die uiters swak toestand van onderwys onder ANC-heerskappy. Hierdie stelling haal haar die gramskap vanuit vele oorde op die hals, selfs vanuit haar eie geledere. Haal egter die “PC” en “Wokeness” uit die basis van kritiek en beoordeel dit objektief. Wel, ek laat dit aan elke individu se eie oordeel oor. Hoe dit ook al sy, die onvermoë om te bestuur, die onvoorwaardelike vermoë om te steel, kader ontplooiing, tender-korrupsie en die algehele tekort aan vernuf deur die regerende ANC om dienste te lewer het ‘n nuwe vlaag “vlugtelinge” (refugees) na die Wes Kaap tot gevolg. Ek verduidelik …

Hierdie keer nie vanuit die Oos Kaap nie, maar uit Gauteng, hoofsaaklik Pretoria. Rondom 2010, toe my werk my amper weekliks teen die Tuinroete geneem het, het ek al die opduik van sekuriteit komplekse met groot Toskaanse boustyl huise begin bespeur in Mosselbaai. Dit het in beide rigtings begin oorspoel na Stilbaai en George. Wellington en Paarl was volgende aan die beurt en nou hoor ‘n mens al die oordrewe, foneties ôfgerônde Afrikaanse dialek in oorvloed in Welgemoed en Durbanville. Mosselbaai staan al bekend as Mackleneuk by die See, George as Waterkloof by die See en Wellington as die Bolandse Moreleta Park … Hierdie invloei van “refugees” is beslis nie ekonomies of “education” gedrewe nie, hierdie mense het geld, baie geld. Hierdie sosiale vlugtelinge uit Pretoria is gatvol vir die bogenoemde ANC tekortkominge , swak dienste, geweld, misdaad, slaggate, afbrand, afbreek, moorddadige retoriek en die basiese verval van infrastruktuur. Die Wes-Kaap word relatief goed bestuur deur die DA en blyk ‘n soort Utopia-status te geniet in vergelyking met die Noorde. Ek verneem vandag dat daar in die grense van die Kaap Agulhas Munisipaliteit oor die 400 planne vir nuwe huise goedgekeur is. 70% hiervan vir vlugtelinge uit die Noorde. Hierdie tendens, net soos terug in die 1800’s, het ‘n wonderlike positiewe ekonomiese groei, veral in die boubedryf tot gevolg. Baie werk word geskep en die Wes Kaap groei. 

Die Groot Terug Trek is in volle swang … Hierdie keer nie met ossewaens deur die wildernis nie, maar eerder met Ford Rangers, Raptors, Wildtraks, en BMW X5,6 en 7’s al langs die N1 af. Get my drift? 

Elke silwer randjie het ‘n donker wolk.

 Vergeleke met die Zille-stelling van 2012, moet ‘n mens hierdie eksodus vlugtelinge met dieselfde objektiewe meriete beoordeel. Indien so gedoen kan ‘n mens nie anders as om empaties daarmee te staan nie. Die ekonomiese gevolg van hierdie Groot Terug Trek is van onskatbare waarde vir die Wes-Kaap se koffers. Beter lewering van dienste en instandhouding van infrastruktuur kan vermag word, alles lyk “hunky-dory”. Dit is egter net die silwer randjie …

Dit sou baie onregverdig van my wees om te veralgemeen oor die ingesteldheid van Pretorianers. Dit is beslis nie my bedoeling om mense seer te maak of te beledig nie. Ek vra om verskoning as ek sonder voorbedagte rade op tone trap. Daar is egter ‘n paar tendense wat kop uitsteek. Die toeval is te groot vergeleke met die tydslyn van die Groot Terug Trek om nie daaroor te bespiegel nie. 

Skielik gaan Geloftedag-vieringe in Mosselbaai gepaard met die waai van die ou vlag, die sing van Die Stem, die sing van die ou Vlaglied, die meerderheid mans geklee in khaki (veral two tone), gassprekers soos Flip Buys kry ‘n platform en baie Calvinistiese Nasionalisme verskyn in die algemene retoriek. ‘n Wensdenkerige ideologie soos Cape Exit kry  meer traksie, Afriforum lidmaatskap groei ooglopend in die Wes-Kaap en die aantal stemme vir die Vryheidsfront Plus groei eksponensieel. Laasgenoemde se ironie is skrikwekkend. Hoekom sou jy nie aanhou stem vir die party wat die provinsie tot so ‘n mate bestuur dat jy na hom wil terug trek nie? Is sy DNA te Engels? Die ou Barry Hertzog ideologie lê nog vlak, die DNA van Boere selfbeskikking is nog duidelik en die laer trek kultuur is nog tasbaar by ‘n groot persentasie van hierdie Terugtrekkers. Dit gesê, ons nuwe Grondwet gee jou die reg om te assosieer met wie jy wil, te stem vir wie jy wil, te sing wat jy wil(binne perke) en jou ideologieë binne die wet uit te leef soos jy wil. Jy, Afrikaner is eintlik as Suid Afrikaner vir die eerste keer in 1994 werklik bevry. In die woorde van Alanis Morissette: “Isn’t it ironic, don’t you think?” 

Dit alles gesê, welkom terug by ons ou Jan Smuts-manne in die Wes-Kaap. Ons arms en harte is oop vir julle, onvoorwaardelik. Julle heg waarde en ons is bly julle word deel van die demografie in sy geheel as Suid Afrikaners in die Wes Kaap. Dit is ons kultuur as vrydenkende Afrikaners om onsself eerste as Suid Afrikaners te sien en daarna as ‘n sekere bevolkingsgroep en julle dus daarvolgens te verwelkom. Mag julle berusting vind hier by ons. Mag julle bekeer word tot ‘n meer inklusiewe benadering teenoor die demografiese spektrum, want dis juis wat van ons die plek gemaak het wat deur julle begeer word. Waarheen trek julle hiervandaan. Dit blyk dat die Groot Terug Trek ook die laaste Trek is. 

Waarnatoe hierna inderdaad Gehasie?

“The fascination of what’s difficult
Has dried the sap out of my veins, and rent
Spontaneous joy and natural content
Out of my heart. There’s something ails our colt
That must, as if it had not holy blood
Nor on Olympus leaped from cloud to cloud,
Shiver under the lash, strain, sweat and jolt
As though it dragged road metal. My curse on plays
That have to be set up in fifty ways,
On the day’s war with every knave and dolt,
Theatre business, management of men.
I swear before the dawn comes round again
I’ll find the stable and pull out the bolt.”

William Butler Yeats